آموزش پایان نامه و مقاله

دانشجوی دکتری می‌باشید و در این ترم یا شاید ترم بعدی بایستی رساله دکتری خود را تکمیل کنید. می‌خواهید براساس اطلاعات و داده هایی که دارید نوشتن رساله خود شروع کنید،

منتها اطلاع کامل و دقیق از ساختار تز thesis دکتری خود ندارید. جای هیچ گونه نگرانی نیست. می‌توانید مقاله پیشرو تحت عنوان معرفی پایان نامه پی اچ دی را دنبال کنید. به طور حتم اطلاعات نسبتاً کاملی از خود رساله دکتری دریافت خواهید کرد تا شما را در موفقیت آمیز بودن در هر مرحله از تحقیق تان یاری کند.

رساله دکتری چیست؟

وقتی فردی وارد مقطع دکتری می‌شود. پس از گذراندن تعدادی واحد درسی بایستی فکری هم به واحد رساله دکتری خود بکند. در کل اگر بخواهیم تز پی اچ دی را با پایان نامه ارشد مقایسه کنیم. تقریباً مثل هم هستند. منتها در مقطع دکتری مباحث علمی تر و عمقی تر بحث و تبادل نظر می‌شود. در تز دکتری هم بایستی قدم به قدم از مراحل تحقیق و پژوهش بر اساس موضوع انتخاب شده عبور کرد. هر چقدر تحقیق و بررسی عمیق تر باشد به تبع به نتایج محکم تر و قابل قبول تری دست پیدا خواهید کرد تا نسخه پیش نویس تز Ph.D خود را به نگارش درآورید.

در ادامه با پایان گرفتن کارهای تئوری و عملی پروژه تان، می‌توانید آن را در یک سمینار تحت عنوان جلسه دفاع پیش روی اساتید خود ارائه دهید. با توجه به این گفته ها، مطالعات بسیاری را بایستی انجام دهید تا سوالاتی که در شروع تحقیق برای خود در نظر گرفتید، به نوعی پاسخ بدهید. از سوی دیگر حتما بایستی اهداف تحقیق خود را در تز دکتری مکتوب کنید تا با برنامه ریزی بهتری در انجام تحقیقات تز دکتری خود هوشمندانه تر عمل کنید.

پروپوزال برای رساله دکتری

در ابتدا برای نوشتن رساله دکتری و باقی کارهای پایان نامه می‌بایست در 4 و 5 صفحه پروپوزال موضوع پیشنهادی خود را ارائه دهید. ناگفته نماند که در کل طرح پیشنهادی یا همان proposal فرم کوتاه شده پایان نامه پی اچ دی می‌باشد.

در پروپوزال پایان نامه دکتری ابتدا مقدمه تحقیق را دارید. سپس بعد از تعریف کوتاه و توضیحات مختصر در مورد عنوان تز دکتری می‌توانید در چند خط پیشینه تحقیق و در ادامه مواد و روش های آن را هم نه با جزئیات شرح دهید. چرا می‌گوییم مختصر، زیرا در محتوای رساله پی اچ دی تست همه آنها به طور مفصل توضیح داده خواهد شد. از طرفی، برای شروع می‌توانید نتایجی که ممکن است از طرح پیشنهادی تان حاصل شود را بیان کنید. از اینرو، قرار است به چه سوالاتی در پروپوزال پایان نامه دکتری پاسخ دهید. در آخر هم منابعی از مقالات و کتابها و ... که در تهیه محتوای طرح پیشنهادی تز پی اچ دی استفاد کردید را بیان ‌می کنید.

حال که تا حدودی متوجه شدید در پروپوزال پایان نامه دکتری وجود چه بخش هایی الزامی است. در دنباله مطلب نظرتان را به ساختار رساله دکتری جلب می‌نماییم. پس، بی معطلی به توضیحات بخش بعدی می‌پردازیم.

ساختار اصلی رساله دکتری

در بیان توضیحاتی در مورد ساختار اصلی رساله دکتری بایستی گفت. محتوای تز دکتری از بخش های زیادی تشکیل شده است. بهتر است به مهمترین فصل های کتابچه پایان نامه دکتری بپردازیم تا شمایی که اطلاع چندانی از این موضوع ندارید بهتر بتوانید موضوع را درک کنید و در ادامه همه فصل ها را در نوشتن پایان نامه دکتری خود به کار بگیرید.

چکیده

در چکیده رساله دکتری که در صفحات اولیه ظاهر می‌شود. شما می‌بایست جمع کلی چهار الی پنج فصل کتابچه دکتری خود را در آن قسمت در حد یک الی دو پاراگراف را شرح دهید. به هیچ وجه لازم نیست با جزئیات همه چیز بیان شود. در حدی که اشاره کوتاه به طرح پیشنهادی شود و در نهایت نتیجه گیری کلی آن هم به طور مختصر در بخش محتوای چکیده کفایت می‌کند. در چکیده می‌توانید کلید وارژه های مرتبط که در نوشته تان استفاده کردید را هم مشخص کنید.

مقدمه

پس از نوشتن محتوی چکیده رساله پی اچ دی می‌توانید فصل اول را با عنوان معرفی یا همان مقدمه پایان نامه را آغاز کنید. در مقدمه قرار است بیان مسأله مطرح گردد. از طرفی، بعد طرح سوالات مورد نیاز برای موضوع تحقیق بایستی اهداف و فرضیه های تحقیق را هم در این قسمت مشخص کنید.

مرور منابع

در فصل مرور منابع قرار است تحقیقات و نظریه های افرادی که نزدیک به موضوع شما می‌باشد در رساله دکتری آورده شود. بدین شکل بهتر می‌توان در نتیجه گیری و ارائه نتایج عمل کرد. از طرفی، همچنین در پیشینه تحقیق تاریخچه موضوع انتخاب شده تا امروز بیان می‌شود.

مواد و روش ها

در رساله دکتری به مانند پایان نامه کارشناسی ارشد فصلی داریم به نام مواد و روش ها که در آن از تجهیزات و ابزارهای آزمایش به کارگرفته شده در تحقیق، نرم افزارهایی که برای تجزیه و تحلیل آماری استفاده شده و تعداد نمونه های آزمایش، نقشه جی آی، اسم محل و ... آورده می‌شود.

بحث و نتایج

در قسمت نتایج قرار است نتایج در قالب نقشه، جدول، نمودار و ... به اطلاع مخاطب یا خواننده تز دکتری مورد نظر رسانده شود. در این قسمت هم استفاده از نتایج تحقیق دیگران برای مقایسه نتایج حاصله بسیار می‌تواند راهگشا باشد. بدین شکل، سرنخ هایی را برای پاسخ به سوالات طرح شده در اول تحقیق و همچنین فرضیه ها پیدا می کنید.

نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

پس از اینکه به تجزیه و تحلیل نتایج در فصل قبلی در تز دکتری پرداختیم. این بار نوبتی هم که باشد نوبت نتیجه گیری از نتایج تحقیق و نیز ارائه پیشنهاداتی برای بهتر شدن مسائل و مشکلات موضوع پروژه می‌باشد.

منابع

در نهایت در فصل آخر که معرفی منابع فارسی و انگلیسی به ترتیب حروف الفبا می‌باشد. پس در این قسمت هر مقاله، کتاب و در کل هر تحقیق و پژوهشی که در پیشبرد مطالعات شما کارآمد بوده است می‌تواند در این قسمت اشاره شود. توجه کنید که این مسئله می‌تواند اعتبار تز دکتری شما را دو چندان کند.

یکی از دغدغه‌های دانشجویان مقطع دکتری، انجام پایان‌نامه دکتری یا رساله است. در مقطع دکتری نیز همانند مقطع کارشناسی ارشد، چند واحد درسی به تدوین رساله جامع یا همان پایان‌نامه دکتری اختصاص داده شده است.

منظور از انجام پایان‌نامه دکتری چیست؟

رساله دکتری که با نام تز دکتری نیز شناخته می‌شود، نوشتاری مکتوب و با ساختاری پژوهشی است که توسط دانشجویان مقطع دکتری تألیف می‌شود. رساله دکتری ساختاری مشابه پایان‌نامه کارشناسی ارشد دارد. بعد از تدوین رساله، دانشجو باید در جلسه دفاعیه حاضر شده و از رساله خود دفاع کند. محتوای پایان‌نامه دکتری، وسیع‌تر، جامع‌تر و گسترده‌تر از پایان‌نامه کارشناسی ارشد است. بخش‌های پایان‌نامه دکتری، گسترده و مفصل است و محتوای آن‌ها باید از هر لحاظ جامع باشد. لازم به ذکر است پروپوزالی که برای پایان‌نامه دکتری تهیه می‌شود، از نظر محتوایی و ساختاری با پروپوزال کارشناسی ارشد تفاوت بسیار دارد.

اغلب برای دانشجویان دکتری این سؤال پیش می‌آید که چگونه پایان‌نامه دکتری بنویسیم؟ در ادامه به مسائل و نکات اساسی که در نگارش رساله دکتری، ضروری است می‌پردازیم.

 

رساله دکتری

مسائل و چالش‌های اساسی در انجام پایان‌نامه دکتری

دانشجو در فرایند انجام پایان‌نامه دکتری، با چالش‌ها و مسائل ویژه‌ای مواجه می‌شود. بر این اساس عمده دانشجویان دکتری در جستجوی اطلاعاتی مانند بهترین موسسه انجام پایان‌نامه دکتری هستند تا بتوانند از این طریق رساله دکتری خود را به انجام برسانند. ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که دانشجوی دکتری، فرایند و فعالیت پایان‌نامه‌نویسی را به قدر کافی در مقطع کارشناسی ارشد تجربه کرده است. لذا از نظر وی ممکن است تفاوتی بین پایان‌نامه کارشناسی ارشد و رساله دکتری وجود نداشته باشد. این مهم‌ترین تصور و البته دیدگاه اشتباهی است که اغلب دانشجویان دکتری با آن مواجه می‌شوند. این مسئله می‌تواند کیفیت رساله و تز دکتری را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

در فرایند انجام پروپوزال و پایان‌نامه دکتری، باید نکات و ملاحظات مهمی را رعایت کرد که برخی از اساسی‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:

• انتخاب موضوع مناسب
• مطالعه عمیق و جستجوی گسترده اطلاعات
• شناخت دقیق از منابع علمی و دسترسی به آن‌ها
• ضرورت برقراری ارتباطات علمی مناسب
• لزوم تقویت مهارت‌های زبان انگلیسی
• تجربه مناسب در زمینه مهارت‌های نوشتاری

انتخاب موضوع مناسب

موضوعی که برای انجام پایان‌نامه دکتری انتخاب می‌شود باید از هر لحاظ منحصر به فرد، جدید و کاربردی باشد. همچنین موضوع باید از لحاظ جنبه‌های کاربردی و پژوهشی و امکان کاربست آن در جامعه، قابل توجه باشد. به طور مثال، باید بتوان نتایج حاصل از پژوهش رساله دکتری را در شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها و صنایع مختلف به کار گرفت. همچنین انتخاب یک موضوع برای انجام پایان‌نامه دکتری، باید بر اساس احساس نیاز و ضرورت پرداختن به آن موضوع در جامعه صورت گیرد. به این ترتیب می‌توان از نتایج این پژوهش دانشگاهی برای حل و فصل مسائل کاربردی و اساسی جامعه استفاده کرد.

مطالعه زیاد و جستجوی وسیع اطلاعات

انجام پایان‌نامه دکتری، مستلزم مطالعات بسیار گسترده و عمیق است. دانشجو باید به طور دقیق نسبت به بررسی منابع مختلف در بانک‌های اطلاعاتی معتبر اقدام کند. همچنین شناخت دقیق از منابع علمی، دسترسی به منابع علمی مرتبط، مرور مقالات معتبر و پیشینه‌های قبلی از تحقیقات به بهبود کیفی رساله کمک شایانی می‌کند.

ارتباطات علمی مناسب

برای انجام پایان‌نامه دکتری، لازم است دانشجو مهارت برقراری ارتباطات علمی و مشورت با اساتید داخلی و خارجی را داشته باشد. این مهارت، یکی از عناصری است که در انجام پایان‌نامه دکتری به میزان زیادی به دانشجو کمک می‌کند. این نوع ارتباطات، منجر به بهبود کیفیت پژوهش، تضمین استخراج مقالات متنوع از دل رساله، کمک به انتشار کتاب و همچنین چاپ مقالات isi در مجلات معتبر بین‌المللی می‌شود.

مهارت‌های زبانی

مهارت در درک و فهم متون انگلیسی در انجام پایان‌نامه دکتری، نقش کلیدی و محوری ایفا می‌کند. دانشجوی مقطع دکتری، بایستی تسلط خوبی بر منابع انگلیسی داشته باشد تا از این طریق بتواند نسبت به انتخاب موضوع مناسب، جستجو در پیشینه‌ها و همچنین برقراری ارتباط با سایر پژوهشگران اقدام نماید

مهارت‌های نوشتاری

هر اندازه دانشجو نسبت به تألیف مقالات متنوع علمی و پژوهشی، انتشار کتاب و ارائه محتوای علمی در طول دوره تحصیل اقدام نماید، به همان اندازه در انجام پایان‌نامه دکتری نیز موفق‌تر خواهد بود.

 

مراحل انجام پایان‌نامه دکتری

مراحل انجام پایان‌نامه دکتری، تقریباً مشابه پایان‌نامه کارشناسی ارشد است. مراحل کلی تألیف رساله دکتری به شرح زیر است:

• انتخاب موضوع مناسب برای رساله
• انتخاب استاد راهنما و استاد مشاور
• تکمیل و ارائه پروپوزال و طرح تحقیق
• تائید پروپوزال توسط دانشگاه و ثبت آن در سامانه همانندجو ایرانداک
• آماده‌سازی محتوایی رساله بر اساس دستورالعمل‌های ابلاغی دانشگاه
• ارائه محتوای پایان‌نامه دکتری در جلسه دفاعیه
• آماده‌سازی فنی و ظاهری رساله، صحافی و ارائه آن به گروه، دانشگاه و ایرانداک

ساختار پایان‌نامه دکتری

در فرایند انجام پایان‌نامه دکتری، باید ترتیب بخش‌ها و ساختار رساله رعایت شود. به طور کلی ساختار یک رساله دکتری به شرح زیر است:

• چکیده: در این بخش، حداکثر در 250 الی 300 کلمه باید هدف از پژوهش، سؤالات محوری پژوهش، روش گردآوری اطلاعات و داده‌ها، جامعه آماری پژوهش و روش تحلیل داده‌ها به همراه نتایج به صورت کلی ارائه شود.
• فصل اول: مقدمه و کلیات پژوهش: این فصل، دانشجو باید به بیان مسئله پژوهش خود بپردازد. تبیین دقیق موضوع، مسائل مرتبط موضوع به همراه فرضیه‌ها و سؤالات نیز در این فصل ارائه می‌شود.
• فصل دوم: مبانی نظری پژوهش: در این فصل پژوهشگر بایستی تئوری‌های مختلف مرتبط با موضوع را تبیین کند. کلیدواژه‌های اصلی تحقیق خود را تعریف کند، پیشینه‌ها و ادبیات پژوهش را با دقت بررسی و مدل‌های مفهومی که مدنظر وی است را ارائه دهد.
• فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق: در این فصل، بایستی اطلاعاتی درباره روش پژوهش، ماهیت کمی و کیفی جامعه آماری، روش‌های نمونه‌گیری از جامعه آماری، متغیر‌های پژوهشی و ابزار‌های سنجش روایی و پایایی روش تحقیق را ارائه دهد.
• فصل چهارم: ارائه یافته‌های حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها: در این بخش از انجام پایان‌نامه دکتری، دانشجو بایستی با بهره‌گیری از جداول و نمودارها، یافته‌های حاصل از پژوهش خود را با زبانی ساده و قابل فهم ارائه دهد.
• فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری: پاسخگویی به سؤالات پژوهشی، مقایسه یافته‌ها و نتایج تحقیق با سایر پژوهش‌های انجام شده، ارائه پیشنهاد‌های پژوهشی از جمله نکات مهم در این فصل است.

نوشتن پایان‌نامه مرحله نهایی تحصیلات در مقطع فوق لیسانس یا کارشناسی ارشد است. در این مرحله، دانشجو باید بر اساس اصول و دستورالعمل‌هایی که از طریق دانشگاه یا گروه آموزشی در دسترس دانشجویان قرار می‌گیرد، نسبت به تدوین پایان‌نامه خود اقدام نماید. پایان‌نامه در حقیقت یک واحد درسی است که 6 نمره را به خود اختصاص داده است. لذا دانشجوی کارشناسی ارشد بایستی از طریق تألیف و نگارش پایان‌نامه و حضور در جلسه دفاعیه، 6 واحد درسی خود را پاس کند. بنابراین نیاز است که دانشجویان آموزش گام به گام نوشتن پایان پایان‌نامه را شروع کنند.

آموزش گام به گام نوشتن پایان‌نامه را از کجا آغاز کنیم؟

سؤالی که برای اغلب دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد پیش می‌آید این است که آموزش گام به گام نوشتن پایان‌نامه را از کجا آغاز کنند. صفر تا صد نوشتن پایان‌نامه را می‌توانیم به سه مرحله کلی تقسیم‌بندی کنیم.

• مرحله قبل از تألیف محتوای پایان‌نامه
• آماده‌سازی محتوایی و نگارش پایان‌نامه
• مرحله دفاع از پایان‌نامه

مرحله قبل از تألیف محتوای پایان‌نامه

این مرحله از آموزش گام به گام نوشتن پایان‌نامه را با توضیحاتی درباره فراهم‌سازی مقدمات و پیش‌نیاز‌های تالیف پایان‌نامه آغاز می‌کنیم. از جمله مهم‌ترین اقداماتی که در این مرحله باید انجام گیرد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انتخاب استاد راهنما و اساتید مشاور
• انتخاب موضوع
• تدوین پروپوزال
• ثبت اطلاعات تحقیق در سامانه پیشینه ایرانداک
• ثبت پروپوزال در سامانه همانندجو ایرانداک و دریافت کد رهگیری

انتخاب استاد راهنما و اساتید مشاور

اولین مرحله از نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد انتخاب استاد راهنما و اساتید مشاور است. دانشجو می‌تواند استاد راهنما را از بین اساتید دانشگاه محل تحصیل خود یا از سایر دانشگاه‌ها انتخاب کند. در صورتی که دانشجو قصد دارد از اساتید خارج از دانشگاه خود، استاد راهنما انتخاب کند، باید نسبت به تکمیل فرم‌های خاصی و ارائه آن‌ها به گروه اقدام نماید. فارغ از این موضوع، بهتر است استاد راهنما، به موضوعی که مدنظر دانشجو است تسلط کافی داشته باشد و همچنین فرصت و زمان کافی برای راهنمایی و مشاوره، اختصاص دهد.

انتخاب موضوع پایان‌نامه

دومین مرحله از نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد، انتخاب موضوع است. انتخاب موضوع باید با همکاری و مشورت با استاد راهنما و مشاور صورت گیرد. در خصوص انتخاب موضوع باید ملاحظات و نکات مهمی مدنظر قرار گیرد.

• علاقه‌مندی: نکته مهم در انتخاب موضوع این است که دانشجو به موضوع انتخابی خود علاقمند باشد و با اشتیاق و کنجکاوی آن را دنبال کند.
• شناخت و آگاهی قبلی در خصوص موضوع: دانشجو باید از طریق مطالعه و جستجو، در خصوص موضوعی که مدنظر دارد، اطلاعات لازم را بدست آورد.
• وجود منابع و پیشینه‌های پژوهشی کافی: مطالعه پیشینه‌های قبلی، به دانشجو دید کلی و جامعی در خصوص موضوع ارائه می‌دهد.

در این مرحله از آموزش گام به گام نوشتن پایان‌نامه باید اشاره کرد که موضوعی که توسط دانشجو برای پایان‌نامه انتخاب می‌شود، بهتر است کاربردی باشد. یعنی بتوان از نتایج این پژوهش برای رفع مشکلات یا بهبود فرایندها استفاده کرد.

تدوین پروپوزال جهت شروع نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد

بعد از انتخاب موضوع، مرحله بعدی نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تدوین و ارائه پروپوزال به گروه آموزشی است. پروپوزال باید بر اساس دستورالعمل ابلاغی دانشگاه تدوین و همه جزئیات و نکات در خصوص جزئیات پایان‌نامه در آن قید شود. در پروپوزال علت انتخاب موضوع، عنوان فارسی و انگلیسی پایان‌نامه، فرضیه‌ها و سؤالات تحقیق، اهداف تحقیق، روش پژوهشی، فهرست منابع و مأخذ توضیح داده می‌شود. پروپوزال توسط اعضاء هیئت علمی گروه آموزشی مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت پذیرش، فرایند نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد وارد فاز بعدی می‌شود.

ثبت اطلاعات عنوان پایان‌نامه در سامانه پیشینه پژوهش

آموزش گام به گام نوشتن پایان‌نامه مستلزم شناخت دانشجو از تمامی مراحلی است که باید در مسیر تالیف پایان‌نامه طی کند. یکی از این مراحل، ثبت اطلاعات پایان‌نامه در سامانه پیشینه پژوهش است. سامانه پیشینه پژوهش که متعلق به پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران است، به دانشجویانی که قصد تألیف و نگارش پایان‌نامه و یا هر نوع طرح و پروژه تحقیقاتی دارند، کمک می‌کند تا سوابق پژوهش‌های مرتبط را با دقت بررسی و در نتیجه از دوباره‌کاری جلوگیری نمایند.

ثبت عنوان پروپوزال در سامانه همانندجو ایرانداک و دریافت کد رهگیری

برای تکمیل مراحل آموزش گام به گام نوشتن پایان‌نامه، باید به ثبت اطلاعات پروپوزال در سامانه ایرانداک و دریافت کد رهگیری اشاره کرد. بر اساس قانونی که در سال 1395 به تصویب رسیده است، تمامی دانشجویان باید اطلاعات پایان‌نامه خود را در سامانه پایان‌نامه ایرانداک ثبت کنند. بعد از تایید پروپوزال، دانشجو باید اطلاعات دقیق آن را در سامانه همانندجو ثبت و کد رهگیری دریافت کند. لازم به ذکر است در صورتی که میزان شباهت و همانندی پروپوزال با دیگر پروپوزال‌های ثبت شده در سامانه زیاد باشد، دانشگاه پروپوزال را تایید نخواهد کرد. بعد از طی این مرحله، وارد فاز آماده‌سازی محتوایی و نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد می‌شویم.

 

مرحله آماده‌سازی محتوایی و نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد

در این مرحله از آموزش گام به گام نوشتن پایان‌نامه، به ارائه اطلاعاتی درباره آماده‌سازی محتوایی و تالیف پایان‌نامه می‌پردازیم. در خصوص آماده‌سازی محتوای باید به نکات زیر اشاره کرد:

• رعایت ساختار پایان‌نامه
• جلوگیری از سرقت ادبی از طریق رعایت ارجاعات
• بررسی دقیق پیشینه‌ها
• استفاده از روش‌های تحقیق مناسب

یکی از مواردی که در آموزش گام به گام نوشتن پایان‌نامه مورد تاکید قرار می‌گیرد، رعایت ساختار پایان‌نامه است. هر پایان‌نامه‌ای از چند بخش و فصل تشکیل شده است که به ترتیب باید تکمیل شوند. عناوین این قسمت‍‌ها عبارتند از: چکیده، فصل اول (مقدمات و کلیات پژوهش)، فصل دوم (مبانی نظری، پیشینه و ادبیات تحقیق)، فصل سوم (روش‌شناسی تحقیق)، فصل چهارم (تجزیه و تحلیل داده‌ها) و فصل پنجم (یافته‌ها و نتیجه‌گیری).

در طول مراحل نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشجو از منابع و مقالات و کتاب‌های دیگر نیز به عنوان پیشینه تحقیق استفاده می کند. لازم است که با دقت و بر اساس شیوه‌نامه‌های معتبر استناددهی، به آن‌ها رفرنس بدهد.

آموزش 

دفاع از پایان‌نامه

در این مرحله از صفر تا صد نگارش پایان‌نامه وارد فاز پایانی می‌شویم. بعد از آماده‌سازی محتوای پایان‌نامه، دانشجو باید پیش‌نویس آن را برای داوران ارسال کند. داوران بعد از بررسی، اصلاحات احتمالی را به وی گوشزد می‌کنند. در نهایت بعد از اعمال ویرایش‌ها، محتوای نهایی پایان‌نامه آماده می‌شود. اهم اقداماتی که در این مرحله باید انجام گیرد، به شرح زیر است:

• بارگذاری محتوای پایان‌نامه در سامانه همانندجو ایرانداک برای بررسی مشابهت‌های احتمالی
• دریافت تاییدیه برگزاری جلسه دفاع از آموزش دانشگاه
• تهیه پاورپوینت برای ارائه در جلسه دفاعیه
• ارسال دعوتنامه برای داوران جهت حضور در جلسه دفاع

در صورتی که پایان‌نامه مورد تایید داوران قرار گیرد، بر اساس شور و مشورت داوران و اساتید راهنما و مشاور، نمره قبولی به پایان‌نامه داده خواهد شد.

انتخاب موضوع مقاله اولین قدم و مرحله برای آغاز فرایند مقاله نویسی و مراحل آتی آن می باشد. به عنوان محقق حتما باید از اهمیت انتخاب شایسته موضوع برای مقاله خود با خبر باشید. زیرا بدیهی است که این انتخاب تعیین کننده بقیه عوامل دخیل در نگارش این مقاله خواهند بود. تحقیق کافی و در نظر کردن تمامی عوامل تاثیر گذار در انتخاب موضوع باید به خوبی رعایت شوند.

محقق باید قدرت سنجیدن تمامی جوانب کار را داشته باشد. باید هدف خود از انجام این تحقیق را روشن سازد. حساب و کتاب خود را کرده و سپس دست به انتخاب موضوع بزند. پیروی از یک جریان خاص وبدون هدف و برنامه ریزیمنجر به نتیجه ی دلخواه نمی شود. پس از همان ابتدا کار خود را جدی بگیرید و اتتخابی آگاهانه برای موضوع مقاله داشته باشید. مشاوره در هر امری می تواند موثر واقع گردد. همفکری با افراد متخصص و آشنا به این امر می تواند روشن گر بسیاری از مسائل در این حوزه باشد. در ادامه مطلب با ما همراه باشید.

موضوع مقاله و علاقه محقق

علاقمندی محقق در انتخاب موضوع مقاله اثر زیادی دارد. هر محققی در ابتدا باید مشخص کنید که دوست دارد در چه حوزه هایی فعالیت داشته باشد. دوست دارد در مورد چه مطالبی مطالعه و تحقیق کند. انتخاب شانسی موضوع درست نیست،زیرا ممکن است محقق در نیمه کار اشتیاق خود را از دست بدهد. پس لازم است در ابتدا علایق و گرایش های خود را به خوبی بشناسید.

ابتدا باید بفهمید چه موضوعاتی برایتان خوشایند بوده و شما را ترغیب به تلاش و مطالعه بیشتر می کند.در این صورت می توانید به نتیجه حاصل از این تحقیق امیدوار باشید.بنابراین لازم است تا دقت لازم در این کار را داشته باشید.

انتخاب به روز موضوع مقاله

موضوع مقاله باید به روز و جدید باشد.اهمیت انتخاب موضوع مقاله بسیار بالاست و انتخاب موضوعات تکراری درمقاله اشتباه محض می باشد. وقتی از موضوعی مقالات بسیاری تهیه شده، عاقلانه نیست که همان موضوعات را بررسی کرده و مطالب تکراری را بازگو کنیم. قطعا اضافه کاری بیهوده ای خواهد بود.

برای انتخاب موضوعی به روز و جدید که زیاد مورد تحقیق قرار نگرفته است در ابتدا باید منابع جدید را مطالعه کنید. مقالاتی که اخیرا نوشته شده را بخوانید و ببینید برای تکمیل این مقالات یا افزودن اطلاعاتی در این حوزه چه می توان کرد. باید ببینید حوزه انتخابی شما نیاز به چه مطالبی دارد و چه سوالات و ابهاماتی در آن وجود دارد. برای این کار نیز تنها راه این است که مقالات اخیر را مطالعه کرده و نقایص آنها را بشناسید. در این صورت می توانید موضوع مقاله خود را با آگاهی و با توجه به نیاز موجود انتخاب کنید.

کمک از یک مشاور در انتخاب موضوع مقاله

با توجه به صحبت هایی که شد، میزان اهمیت انتخاب موضوع مقاله به اندازه ای است که می توانید از یک مشاور جهت انتخاب موضوع مقاله کمک و مشاوره بگیرید. موضوع مقاله ممکن است تبدیل به عملی زمان بر شود. ممکن است همیشه این مقدار زمان در اختیار محقق نباشد و بنا بر هدف محقق از انجام این کار، زمان برای انتخاب و نگارش مقاله محدود باشد. در چنین شرایطی بهتر است از فردی کمک بگیرید که تمامی مقالات اخیر در این مورد را شناخته و از روند تحقیقات انجام شده و موضوع مقاله های اخیر به خوبی مطلع است.

موسسات و افرادی وجود دارند که به شما در انتخاب موضوع مقاله کمک کنند. این افراد با دانش و آگاهی خود و دانستن علاقه شما در هر زمینه ای می توانند موضوعات مورد نیاز را در اختیاراتان بگذارند تا شما بتوانید با خیالی راحت به ادامه تحقیق و پژوهش خود برسید. در این صورت خواهید دید که توانسته اید در وقت خود صرفه جویی کنید و مستقیم سراغ اصل مطلب رفته و نگارش مقاله خود را آغاز کنید. با جستجو در این اینترنت و سر زدن به سایت های مختلف با این موسسات آشنا خواهید شد و می توانید خیلی ساده، با یک تماس تلفنی از مشاوره های آنها استفاده کنید.

ویژگی های موضوع مقاله

اهمیت انتخاب موضوع مقاله و توجه به ویژگی های موضوع مقاله از جزئیات مهم مقاله می باشد.موضوع مقاله باید در بر گیرنده آیتم های مختلفی باشد. اول از همه باید کامل و دقیق به محتوای پژوهش صورت گرفته اشاره کند. خواننده با دیدن عنوان باید بفهمد که مقاله انجام گرفته به چه مطالبی اشاره خواهد داشت. همچنین موضوع نباید طولانی باشد. باید با عبارتی کوتاه و گویا بیان گردد. حتما به خاطر داشته باشید که ذکر جامعه آماری در موضوع مقاله ضروری است. استفاده از علائم نگارشی مثل علامت سوال در آن جایز نیست. موضوع نباید تکراری باشد.

بهتر است در طرح موضوع مقاله خود خلاقیت به خرج داده و حالتی جذاب به آن بدهید تا به خوبی جلب توجه نماید. مهمترین موضوع همین کاربردی بودن موضوع مقاله است. عنوان باید جذاب و کاربردی باشد برخی از عناوین شاید از دیدگاه مخاطب جذاب نباشد و خواننده هیچگاه برای مطالعه به سراغ آن موضوع نرود و به همین دلیل بهتر است عنوان کاربردی باشد و توسط مخاطبین قابل جستجو شدن باشند.

انتخاب موضوع مقاله، اولین و شاید مهم‌ترین مرحله از فرآیند تحقیق و تألیف برای یک مقاله علمی پژوهشی یا تحقیق دانشگاهی و درسی باشد. با انتخاب یک موضوع مناسب، سایر مراحل پژوهشی نیز، بر اساس میزان ارتباطی که به لحاظ معنایی و مفهومی با آن موضوع دارند، ترسیم و دنبال می‌شوند. در نتیجه پژوهشگر خط سیر مشخصی را برای پرداختن به جزئیات و نگارش محتوای مقاله پیدا می‌کند. موضوع مقاله در حقیقت محور اصلی و مبنا و عنصری اساسی است که تمامی چارچوب‌های مقاله بر آن استوار شده است.

همچنین موضوع مقاله، عاملی برای تمرکز بخش‌های مقاله و ارتباط آن‌ها با یکدیگر است. تمامی فرایند‌هایی که محقق و پژوهشگر در تألیف یک مقاله علمی یا پایان‌نامه دانشگاهی دنبال می‌کند، بر اساس موضوعی است که در ابتدا مدنظر وی قرار گرفته است. بدون در نظر گرفتن موضوعی مشخص برای یک مقاله، پژوهشگر و مؤلف، قادر نخواهد بود که آن مقاله را بر اساس یک ساختار استاندارد و قابل قبول به سرانجام برساند و مقاله تالیف شده نیز نتیجه‌‌گیری مطلوبی را به دنبال نخواهد داشت. موضوع مقاله، همانند چراغی عمل می‌کند که در پیچ و خم‌های تاریک و ناهموار تحقیق و پژوهش، محقق را یاری می‌رساند تا به اهدافی که مدنظر او است، دست پیدا کند.

دلایل انتخاب موضوع برای مقاله

موضوع مقاله، چیزی است که محقق و مؤلف برای انجام یک تحقیق و پژوهش علمی، آن را مبنای کار خود قرار می‌دهد. اما نحوه انتخاب آن و اینکه چرا یک محقق یا دانشجو باید یک موضوع مشخصی را برای تالیف مقاله خود انتخاب کند، دلایلی دارد. برخی از آن‌ها را می‌توان به شرح زیر بیان کرد:

علاقمندی پژوهشگر به آن موضوع (به عنوان متخصص موضوعی): ممکن است پژوهشگر به موضوع خاصی علاقه داشته باشد و صرفاً تمامی پژوهش‌های خود را بر مبنای موضوعی که به آن علاقه دارد به انجام رساند. این علاقمندی تا بدان حد است که وی به عنوان متخصص موضوعی در آن زمینه خاص، در جامعه علمی شناخته می‌شود و دیدگاه‌ها، افکار و آثار وی به عنوان یک مرجع علمی و تخصصی در آن موضوع، تلقی می‌گردد.

نیاز‌های موردی (تکالیف درسی، دانشگاهی و انتخاب موضوع پایان‌نامه): در مواقعی دانشجو مجبور است بر اساس موضوعات جدید پژوهشی که به وی ارائه می‌شود، یا از بین فهرست‌ موضوعات، نسبت به انتخاب یک موضوع و تألیف مقاله و انجام پژوهش و تحقیق بر اساس آن موضوع اقدام کند. به طور مثال، فرصت‌هایی که برای ارائه مقاله در کنفرانس‌ها و همایش‌ها یا ارائه مقاله به مجلات علمی و پژوهشی داخلی و خارجی به وجود می‌آید. در این خصوص باید اشاره کرد که دانشجو و پژوهشگر باید تا حد امکان به موضوع انتخابی مسلط باشد و مفاهیم اولیه و چارچوب‌های آن را از قبل بشناسد. عدم تسلط کافی به موضوع، عدم علاقمندی به موضوع یا اجبار دانشجو به پرداختن به یک موضوع، قطعاً در کیفیت مراحل تحقیق، تعریف فرضیه‌ها و سوالات، بررسی پیشینه‌ها، طراحی پرسشنامه‌ها و نوع تجزیه و تحلیل اطلاعات، تاثیر منفی خواهد داشت.

 

اهمیت انتخاب موضوع مناسب برای مقاله

چرا انتخاب موضوع مقاله بسیار مهم است؟. فراتر از نقشی که موضوع در سازماندهی بخشیدن به بخش‌ها و عناصر یک مقاله پژوهشی یا ترویجی دارد، باید به نکته دیگری نیز اشاره کرد. یک موضوع مقاله در صورتی که به خوبی تعریف و مشخص شده باشد، نقطه شروع هر پروژه برای تالیف یک مقاله علمی و پژوهشی موفق است.

شرایط و نحوه انتخاب موضوع

یک موضوع مقاله مناسب، می‌تواند موجب خلق یک مقاله علمی و پژوهشی بسیار عالی و تاثیرگذار گردد. اما انتخاب موضوع شرایط و ویژگی‌های خاصی را دارد.

• تسلط موضوعی مولف: همانطور که اشاره شد، مولف باید نسبت به موضوع مقاله، تسلط کافی داشته باشد. یک پژوهشگر نمی‌تواند درباره همه موضوعاتی که به ذهنش می‌رسد یا در مقالات و کتاب‌های مختلف می‌خواند، متخصص و مطلع باشد. لذا در درجه اول آشنایی و تسلط اولیه محقق به موضوع انتخابی اهمیت زیادی دارد.
• ارتباط علمی با رشته تحصیلی یا موضوعات پژوهشی: یکی از عواملی که در نحوه انتخاب موضوع مقاله تاثیر دارد، ارتباط موضوع با رشته تحصیلی دانشجو است. در فرایند انتخاب موضوع پایان‌نامه یا انتخاب موضوع برای نگارش مقاله علمی پژوهشی، باید میزان مرتبط بودن آن با رشته تحصیلی یا موضوعات مرتبط با برنامه درسی دانشجو را بررسی کرد.
• علاقمند بودن دانشجو و پژوهشگر: علاقه دانشجو به یک موضوع، منجر به نگارش پایان‌نامه و یا مقاله‌ای خوب در خصوص آن موضوع خواهد شد. همچنین علاقه پژوهشگر به یک موضوع پژوهشی، منجر به تمرکز و دقت وی در بهره‌گیری از همه‌ی عناصر برای پیشبرد امر پژوهش می‌گردد. ممکن است این علاقه‌مندی، هیچ گونه ارتباطی نیز با برنامه درسی و دانشگاهی وی نداشته باشد، اما باید تاکید کرد که انتخاب درست موضوع مقاله ارتباط مستقیمی با علاقمندی به آن موضوع دارد.

راهبردهای مناسب برای یافتن موضوع مقاله

یافتن موضوع مقاله، کاری سخت و دشوار نیست، اما روش‌ها و اصولی وجود دارد که دانشجو را در پیدا کردن موضوع مناسب یاری می‌کند.

• تهیه فهرستی از موضوعات: یکی از روش‌های متداول و مرسوم برای پیدا کردن موضوع مقاله تهیه فهرستی از موضوعات است. دانشجو در ابتدا باید فهرستی از موضوعات که به آن‌ها علاقه دارد را تهیه کند و آن‌ها را اولویت‌‍‌بندی نماید. اولویت‌بندی فهرست را می‌توان با در نظر گرفتن مواردی همچون «جدید و نو بودن موضوع»، «کاربردی بودن آن و امکان کاربست آن در صنعت، شرکت‌های دانش‌بیان و جامعه»، «در دسترس بودن منابع کافی برای مطالعه و جستجوی اطلاعات»، «وجود منابع الکترونیکی کافی در اینترنت»، «امکان ادامه پژوهش‌های دیگر حول موضوع» و... انجام داد. همانطور که بار‌ها اشاره شده است در درجه اول دانشجو باید به موضوع علاقمند باشد یا حداقل نسبت به آن کنجکاوی نشان دهد.
• جستجو در بانک‌های اطلاعاتی و بررسی مقالات منتشر شده: در بانک‌های اطلاعاتی، امکان جستجو و بازیابی موضوعات برای کاربران وجود دارد. لذا می‌توان به موضوعات زیادی دست پیدا کرد و آن‌ها را بر اساس سیر زمانی و تعداد مقالات و پژوهش‌هایی که انجام شده است دسته‌بندی کرد. همچنین مطالعه و بررسی مقالاتی که منتشر شده‌اند به یافتن موضوع مقاله، کمک قابل توجهی می‌کند.
• مشورت با اساتید، کارشناسان، کتابداران مرجع و متخصصین علم‌سنجی: یکی دیگر از روش‌های یافتن موضوع مقاله، مشورت با اساتید، کارشناسان آموزشی، کتابداران مرجع و متخصصان موضوعی است. همچنین یاری جستن از افرادی که به عنوان متخصص علم‌سنجی شناخته می‌شوند.